Retailer

En dit jaar is het nieuwe geluid “Mei Plasticvrij”. Als producent van kunststofverpakkingen, wil ik benadrukken dat ik dit een super goede actie vind, één die terecht alle aandacht verdient.

Waarom Mei Plasticvrij een goed initiatief is

Niet omwille van de snedige slogans en oneliners, die vaak elke nuance smoren en soms veel weg hebben van “fake news”. Niet omwille van de goedbedoelende BV’s, die zich zonder kennis van zaken als experts voordoen, en hun wervingskracht blindelings (laten) gebruiken om de opgespelde geloofspunten te verkondigen. Evenmin omwille van het overtuigde Vlaamse gezin, dat haar bijdrage aan een plasticvrije wereld kracht bij zet door naar de beenhouwer te gaan met Tupperware-dozen – vervaardigd uit … plastic. Neen, waar het mij om gaat is dat de actie bewustwording van de consument beoogt, bewustwording van zijn eigen verantwoordelijkheid. En dat is een nieuw – en aanmoedigingswaardig – geluid.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Want al te vaak wordt de producent als grote schuldige met de vinger gewezen. “De producent moet zijn verantwoordelijkheid nemen”, roepen de overheden dan in koor. Wat ze bedoelen, is dat ze willen dat iemand anders het opruimen van zwerfvuil betaalt. Ook vorig jaar werden er weer méér plastic verpakkingen op de markt gebracht. Het gevolg van boosaardige producenten, die niets liever willen dan het milieu versmachten met hun plastic ? Neen, eerder het gevolg van demografische en socio-culturele veranderingen.

Steeds kleinere gezinnen en singles willen in de supermarkt kleinere porties vinden, die in verhouding meer verpakking vereisen De drang naar gemak of “convenience” maakt dat we niet langer een prei, een selder, enz. kopen om verse soep te maken, maar voorgesneden en gewassen groenten. En die kan je moeilijk onverpakt meenemen. We kopen ook almaar meer vooraf bereide maaltijden, die dan hygiënisch moeten verpakt worden. Producenten spelen graag in op dat soort tendensen, maar het is wel degelijk de consument die deze keuzes maakt en er dus verantwoordelijk voor is. En die consument moet daarvan maar eens bewust worden gemaakt.

Godzijdank, er zijn verpakkingen!

Afval, en in het bijzonder plastic (verpakkings)afval, is één van de grote uitdagingen van deze tijd, misschien wel op hetzelfde niveau te zien als de klimaatuitdaging. Plastics in de oceanen is vandaag het grote “buzz word” – en terecht. Maar we horen veel te weinig over de vervuiling van onze bodem door (micro)plastics. Laten we niet vergeten dat we van de bodem afhankelijk zijn voor een belangrijk deel van ons voedsel en drinkwater. En ik geef u op een briefje : als de opruiming van plastic in zee al een hele klus wordt, dan is het opruimen van plastic in de bodem een onbegonnen zaak. Beter te vermijden dus.

De bonafide producent heeft daarin een belangrijke rol te spelen, te beginnen bij het design van zijn product. Dààr moet al worden rekening gehouden met wat er met het product zal gebeuren éénmaal het zijn nuttige functie heeft vervuld en verwordt tot afval. Dat gebeurt vandaag nog veel te weinig. En natuurlijk kan ook van de producent een bijdrage worden verwacht in het beheren van deze “end-of-life” problematiek.

Net zoals de consument de onvermijdelijke verantwoordelijkheid heeft om zijn rol correct en te goeder trouw te spelen. Zwerfvuil is immers geen materiaalprobleem, zoals sommigen prediken. Het is een probleem van slecht opgevoede mensen zonder manieren. Er is dan ook geen enkel excuus voor het laten rondslingeren van afval in de natuur.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Plastic op zich is niet het probleem, integendeel : het is de voorbije decennia een zegen gebleken op tal van vlakken. Er wordt misschien nogal snel naar plastic gegrepen, maar het is dan ook zo’n veelzijdig en handig materiaal. Het is als er een eind komt aan het nuttige leven van het product dat de kat op de koord komt : het product wordt dan afval. Plasticafval wordt een probleem, vooral als het niet of slecht wordt beheerd. Dat is ondertussen uitvoerig gebleken.

We hebben dan ook met zijn allen, producenten, overheden, én consumenten, een verpletterende en gezamenlijke verantwoordelijkheid om dit niet te laten fout lopen. Het is niet met de zwarte piet door te spelen dat we dit probleem gaan oplossen. Laten we ons daar maar eens goed van bewust worden.
Daarom wens ik de bezielers van “Mei Plasticvrij” veel succes. Al zou ik het appreciëren als ze het debat zuiver zouden voeren.

Erik Vanderlinden